Suplementacja kobiet ciężarnych i starających się o ciążę
W organizmie kobiety ciężarnej zachodzi wiele dynamicznych procesów stąd zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze, witaminy i minerały wzrasta- tłumaczy dietetyk z Poradni dietetycznej Nutri-Med we Wrocławiu.
Rozwija się płód, łożysko, rozrastają się tzw. tkanki matczyne. Właściwe odżywienie organizmu ma kluczowe znaczenie w kontekście prawidłowego rozwoju ciąży. Z różnych przyczyn mimo zdrowej i różnorodnej diety kobieta jest narażona na niedobory pokarmowe – tłumaczy dietetyczka Wrocław.
Jeśli stan zdrowia i wyniki badań wskazują na niedostateczne wysycenie organizmu w poszczególne związki lekarz prowadzący podejmuje leczenie poprzez dobór właściwej suplementacji.
Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) uznaje, że zdrowe kobiety bez niedoborów pokarmowych nie wymagają dodatkowej suplementacji poza kilkoma związkami, które każda ciężarna powinna uzupełniać farmakologicznie.
Jakie suplementy powinny spożywać kobiety w ciąży i starające się o dziecko?
Przede wszystkim (jeśli lekarze nie zaleci inaczej) kobiety powinny zwrócić uwagę na: żelazo, foliany, witamina D, kwasy omega 3 (kwas DHA) oraz jod – wymienia dietetyczka z wrocławskiej poradni dietetycznej Nutri-Med.
Żelazo
Wraz ze wzrostem płodu i łożyska rośnie też zapotrzebowanie na żelazo – zaleca dobry dietetyk z Poradni Nutri-Med Wrocław. Liczne badania w Polsce i Europie wskazują, że niedobory żelaza są bardzo częste u kobiet planujących ciążę, stąd poleca się wyrównanie żelaza jeszcze przed rozpoczęciem starań o dziecko. Anemię w ciąży diagnozuje się kiedy hemoglobina spada poniżej 11 mg/dl oraz przy ferrytynie poniżej normy.
Z czym się wiąże anemia w ciąży?
Dietetyk z Poradni Dietetycznej Wrocław tłumaczy, że wówczas zwiększa się ryzyko przedwczesnego porodu, niższej masy urodzeniowej oraz zaburzenia rozwoju poznawczego noworodka.
Żelazo znajdziemy przede wszystkim w mięsie, rybach i jajach. Jest to żelazo najlepiej wchłaniane do naszego orgaznizmu.
Kwas foliowy
Kiedy zacząć suplementować foliany?
Największe zapotrzebowanie na kwas foliowy występuję w pierwszym trymestrze, kiedy często kobieta sobie nie zdaje sprawy z tego, że jest w ciąży – informuje dietetyk z Wrocławia.
Zbyt małe wysycenie organizmu kwasem foliowym wiąże się z wieloma niebezpiecznymi wadami płodu, takimi jak: wady cewy nerwowej, serca, czy układu moczowego. Z drugiej strony kwas foliowy odpowiada za zmniejszenie ryzyka anemii megaloblastycznej, zakrzepicy, stanu przedrzucawkowego oraz poronienia u kobiety ciężarnej.
Co najmniej 3 miesiące przed planowaniem ciąży warto zacząć suplementację kwasem foliowym w dawce 0,4 mg/dzień, a także wprowadzać do diety produkty bogate w tą witaminę (o zawartości powyżej 100 µg/100g produktu: ciecierzyca, szpinak, fasola biała, korzeń pietruszki i natka, 2 jaja, brukselka, jarmuż, brokuły, słonecznik, sezam.
Jakie ilości kwasu foliowego spożywać w ciąży?
Według PTGiP kobiety w ciąży powinny przyjmować w I trymestrze 0,4-0,8 mg/dzień, a powyżej 12 tygodnia ciąży poleca się zwiększenie dawki do 0,6-0,8 mg dziennie. U kobiet, które urodziły wcześniej dziecko z wadami ośrodkowego układu nerwowego zaleca się przyjmowanie 4 mg kwasu foliowego na dobę minimum 4 tygodnie przed planowaną ciążą oraz w czasie I trymestru, a następnie zmniejszenie dawki, tak jak w przypadku populacji ogólnej – tłumaczy dietetyczka z wrocławskiej Poradni Nutri-Med.
Witamina D
Witaminę D powinny suplementować niemal wszystkie grupy wiekowe (według badań ponad 90% Polaków cierpi na niedobory tej witaminy) i prawie przez cały rok (od października do kwietnia, przy czym przy małej ekspozycji na słońce nawet przez cały rok), przypomina wrocławski dietetyk.
W jakim celu suplementować witaminę D?
Witamina D jest niezbędna w przypadku wielu procesów, niektórzy naukowcy klasyfikują ją jako kolejny hormon niezbędny do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu – tłumaczy dietetyczka z wrocławskiej poradni Nutri-Med. Jej najważniejsze funkcje w kontekście kobiet ciężarnych, to prawidłowe wchłanianie wapnia i mineralizacja kości zarówno w organizmie matki jak i rozwijającego się płodu. Witamina D jest ważna w procesie rozwoju łożyska i utrzymaniu właściwej masy urodzeniowej noworodka. Niektóre badania wykazują, że niedobory witaminy D u kobiety ciężarnej mogą prowadzić do większego ryzyka astmy dziecięcej, świszczącego oddechu, infekcji górnych dróg oddechowych, alergicznego nieżytu nosa i egzemy u dziecka. Według dietetyka z gabinetów Nutri-Med we Wrocławiu witamina D zapewnia mniejsze ryzyko rozwoju cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego oraz bakteryjnego zapalenia pochwy, które mogą powodować powikłania ciąży.
Jakie ilości witaminy D spożywać?
Według PTGiP kobiety w ciąży, które wyjściowo nie miały niedoborów oraz mają prawidłową masę ciała powinny przyjmować 1500-2000 IU/dzień. Z kolei u kobiet z otyłością (BMI>30 kg/m2) rekomenduje się dawkę 4000 IU/dzień.
DHA – kwas dokozaheksaenowy, kwasy omega 3
Dietetyczka z Poradni Dietetycznej Nutri-Med Wrocław podkreśla, że DHA w ciąży jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu. Zapewnia właściwą ostrość wzroku i prawidłowy rozwój psychomotoryczny. Odpowiednia podaż kwasów omega 3 zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu oraz okołoporodowej śmierci noworodków. Niektóre badania przekazują informację, że kwasy omega 3 wpływają na zmniejszenie rozwoju alergii u dziecka. Badania w Polsce wykazują, że ponad 90% ciężarnych przyjmuje za mało kwasów omega 3 wraz z dietą – informuje dietetyczka z gabinetu dietetycznego Nutri-Med Wrocław.
Jakie ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych spożywać w ciąży?
PTGiP rekomenduje suplementację kwasami omega 3 (DHA) na poziomie 200 mg/dzień. Kobiety spożywające małe ilości ryb lub owoców morza powinny włączyć wyższe dawki. Także u pań, u których występuje zwiększone ryzyko przedwczesnego porodu zaleca się suplementację na poziomie 1000 mg/dziennie.
Dietetyk z Poradni Dietetycznej Nutri-Med Wrocław przypomina, że w ciąży trzeba zwracać szczególną uwagę na pochodzenie ryb, po które sięgają kobiety. Ryby morskie często mają w składzie sporo zanieczyszczeń, a te są groźne dla rozwijającego się płodu.
Jakich ryb unikać w ciąży?
Według Europejskiego Urzędu do spraw Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z 2004 już w okresie planowania ciąży nie są polecane gatunki: marlin, miecznik, rekin i tuńczyk. W Polsce dodatkowo poleca się ograniczać spożycie ryby maślanej, węgorza, płoci, okonia. Lepiej unikać także tatara z łososia, sushi z surowym mięsem oraz ostryg. Za najbardziej zanieczyszczone ryby uznaje się ryby bałtyckie: łosoś, szprot, dorsz.
Jakie ryby można spożywać w ciąży?
Bezpieczne w ciąży są: śledzie, łosoś norweski (dziki), łosoś atlantycki, makrela atlantycka, dorsz atlantycki, pstrąg tęczowy, pstrąg łososiowy, morszczuk, sardela, halibut. Ryby podkreślone są szczególnie bogate w kwasy omega 3.
Jaką ilość ryb spożywać w ciąży?
Należy spożywać 300g ryb tygodniowo, w tym 1 porcja ok. 150g tłustej ryby morskiej. Lepiej jak najrzadziej sięgać po ryb przetworzonych, takie jak w puszce, czy wędzone, a szukać dobrej jakości wymienionych wyżej rekomendowanych ryb – mrożonych (zwykle ryby świeże i tak były wcześniej mrożone, więc bezpieczniej kupować ryby mrożone).
Jod
Jod to niezwykle istotny składnik mineralny, który również w czasie ciąży pełni ważne funkcje. Według najlepszych dietetyków zapotrzebowanie na jod w ciąży rośnie z powodu konieczności zabezpieczenia potrzeb rosnącego płodu oraz wyrównania zwiększonego wydalania jodu z moczem u kobiet ciężarnych.
Jakie mogą być skutki niedoboru jodu w ciąży?
Niedobór jodu może prowadzić do trwałego uszkodzenia mózgu, zaburzeń rozwoju psychomotorycznego oraz sprzyjać rozwojowi niedoczynności tarczycy u płodu. Kobiety ciężarne z niedoczynnością tarczycy wynikającą z niedoborów jodu mogą mieć zwiększone ryzyko poronienia lub przedwczesnego porodu.
Jakie ilości jodu suplementować w ciąży?
PTGiP zaleca zaleca suplementację jodem wszystkich ciężarnych, u których nie występują zaburzenia pracy tarczycy w ilości 150-200 µg/dzień. U kobiet z zaburzeniami pracy tarczycy rekomenduje się suplementację w zależności od poziomu hormonów oraz przeciwciał przeciwtarczycowych.
Jak jeszcze można przygotować się do ciąży?
Dietetyk z wrocławskiej poradni Nutri-Med obserwuje także, że liczba par, które mają trudności w zajściu w ciążę z roku na rok rośnie. Poza wykonaniem wszystkich niezbędnych badań i kontrolą lekarza należy równocześnie zadbać także o właściwe odżywianie, a także omówioną suplementację kwasem foliowym oraz mio-inozytolem, który ma udowodnione właściwości wspomagające zajście w ciążę. Tego typu preparaty są łatwo dostępne w aptekach.
Właściwie dobrana suplementacja odgrywa ogromną rolę zarówno w okresie planowania ciąży, jak i podczas jej trwania. Jednak trzeba pamiętać, że powinna być ona uzupełnieniem zdrowej i zbilansowanej diety.
Dietetyczki z Centrum Dietetycznego Nutri-Med zapraszają do współpracy pary starające się o dziecko, kobiety w ciąży, jak i te, które mają problem z powrotem do wagi z okresu przed ciążą.
